Te Tiriti o Waitangi
I hainatia e te Karauna o Ingarangi me te maha o ngā rangatira Māori i te tau 1840. Ko te whāinga o Te Tiriti o Waitangi he tuku i te kāwanatanga ki ngā tāngata Ingarihi me te tiaki i ngā tika o te Māori ki te pupuri i ōna whenua, ngahere, mātaitai me ana taonga. I muri tonu mai i te hainatanga o Te Tiriti o Waitangi, i whakaae a Ingarangi kia whakatūhia e Aotearoa he kāwanatanga, a, i te tau 1854 i te tū te Pāremata tuatahi i Tāmaki Makaurau.
He rerekētanga i waenga i te pūtanga reo Ingarihi me te putanga reo Māori o te kuputuhi, me te aha kāore e whakaae ana te katoa inahea, i pēhea hoki, i whakawhiti atu ai te tino rangatiratanga i te Māori ki te Karauna. Engari e tino hira ana kia mōhiotia e whai wāhi ana ngā mātāpono o te Tiriti ki ngā ture me te kaupapa ā-ture o Aotearoa i ēnei rā tonu. Kei roto i ngā mātāpono Tiriti ko ngā mea pēnei i te pātuitanga i waenga i te Māori me te Karauna, me te herenga o te Karauna ki te āta whakamaru i te Māori.
Ngā hono whaitake: