Mai i ngā pūtea taurewa ākonga ki KiwiSaver, ako me pēhea te noho matatau ā-pūtea me te kore nama. Ka taea tō anamata, kia tau, kia whaihua, te whakarite tōmua. Me tīmata ināianei ki te whakarite ka noho pai koe mō te taha pūtea ā ngā tau e heke iho.
Te kapetuhi ataata available for Moni me te tāke
Huaki
Kati
He oro: He tāngata e kōrerorero ana i te tuarongo. He waea e tangi ana. He patopatohanga. Rangona ana he puoro māriri.
Ka kōrero te kaiwhakamahere pūtea ki a Jordan: Ka pai, kua rite tō pūtea pēke.
Kainga kāmera: Ka menemene a Jordan.
Ka kōrero te kaiwhakamahere pūtea ki a Jordan: Me paku kōrero pea mō ngā rā kei tua.
Kainga kāmera: E titiro ana te kaiwhakamahere pūtea ki a Jordan.
Ka kōrero te kaiwhakamahere pūtea ki a Jordan: Kua whakaaro koe ki te tuku moni ki te KiwiSaver?
Kainga kāmera: Kei te āta wānanga a Jordan.
Ka kōrero a Jordan ki a ia anō: Te whakaora i te kiwi?
Kainga kāmera: E tatari ana te kaiwhakamahere ki te whakautu a Jordan.
Ka kōrero a Jordan ki te kaiwhakamahere: Aaam … kāo. Kei te tautoko kē au i tērā atu manu mōrearea.
He oro: Ka wharowharo a Jordan.
Kainga kāmera: Kua pōraruraru te kaiwhakamahere.
Ka kōrero a Jordan, engari kāore ia i te kainga kāmera: Ko wai ia nei tōna ingoa?
He oro: Kua wharowharo anō a Jordan.
Kainga kāmera: Ka titiro atu a Jordan ki te kaiwhakamahere pūtea.
Ka kōrero a Jordan ki te kaiwhakamahere: Te kea! Koia!
Kainga kāmera: Kua kaha ake te pōraruraru o te kaiwhakamahere, e puare ana te waha.
Kainga kāmera: Ka titiro a Jordan ki te kaiwhakamahere.
Ka kōrero a Jordan ki te kaiwhakamahere: KeaSaver.
Kainga kāmera: Kua ohorere te kaiwhakamahere. Kua paku matakarapa i tana kore e whakapono ki tāna e rongo ana.
Kainga kāmera: Kua pōraruraru katoa te kaiwhakamahere pūtea. Ka huri mai a Jordan ki te kāmera.
Ka kōrero a Jordan ki te kāmera: Kāore ia e mōhio mō te kea.
(Puoro)
Kainga kāmera: Ka heke mai he kāri kākāriki me ōna anō tuhituhi mā mai i runga rawa o te mata.
Ngā kupu kei te mata: Kāore koe e mārama ki te hēneti me te tāra?
Ngā kupu kei te mata: Kia mātau ake koe ki TE MONI ME TE TĀKE
Kei te mata: Ka rewa ake te kāri kākāriki i te mata, mahue mai ana ko te tohu o Te Kete Mā Ngā Tamariki Wehe i te Kura, me te hononga ki tō rātou paetukutuku.
Ngā kupu kei te mata: Te tohu o Te Kete Mā Ngā Tamariki Wehe i te Kura, me school-leavers-toolkit.education.govt.nz
-
Rīanga
Te tiaki i a koe me ō rawa katoa.
-
Te tiaki pūtea
Me whakahaere i ō moni mā te waihanga mahere.
-
Te utu tāke
Ko te utu i ngā mea pēnei i ngā rori kua raimatia me ngā ratonga hauora, utua ai e ngā tāke ngā mea waiwai mā tātau.
-
Te Mino Moni
Mai i ngā pūtea taurewa ākonga ki ngā kāri nama, me ako me pēhea tō āta whakahaere i ō nama.
-
KiwiSaver
Ka tāpiri mai ngā kaituku mahi me te kāwanatanga ki ō penapena, ka tipu ēnā - ā, ka toa ko KiwiSaver.
-
Ngā mahi pēke
I roto i tētahi ao me te maha noa atu o ngā kōwhiringa, ko ngā mahi pēke tētahi mea me noho māmā tonu.
Ngā kaupapa take
Hōpara haere i ngā wāhanga rerekē kia reri ai koe mō te roanga atu o tō ao akoranga, mahi whaitake, oranga hoki.
-
Tertiary educationMātauranga matua
Me mōhio ki ō kōwhiringa akoranga me te whakangungu i muri i te kura.
-
Moving out of homeTe wehe i te kāinga
He aha hei tūmanako mōu ina whakatau koe ki te kimi i tōu ake wāhi.
-
Getting a jobTe whiwhi mahi
Te mōhio he aha ō pūkenga me ngā mea e tūmanakohia ana mōu i roto i te wāhi mahi.
-
Government and votingTe kāwanatanga me te pōti
He tauhou koe ki ngā whakahaere take ā-iwi me ngā tōrangapū? Me ako i ngā mea taketake mō te whakauru atu.
-
Taking care of myself and othersTe tiaki i ahau anō me ētahi atu
Aukatitanga, hauora ā-tōkai, me ētahi atu take e whai pānga ki tō ao o ia rā.