Kua kōrerohia i tēnei whārangi:

Ngā mea me mātua whai koe mō te tuku tono

Ka oti tō whakawhāiti i ō whiringa, ka whiria rānei ki hea koe ako ai, me tīmata i tō tono. Ko te nuinga o ngā tono, ka taea mā te ipurangi, i te paetukutuku a te whareako kua tīpakona e koe. Mō te nuinga, me whai:

  • ko ō hua akoranga.
  • he wāhitau īmērā mō tō tono.
  • ko tō Tau Ākonga ā-Motu (NSN) ko ētahi atu waehere e rite ana.
  • whakaahua tuakiri.
  • taunakitanga kirirarau, mana noho rānei.
  • I ētahi wā, he hanga tautoko pēnei i te kōpaki mahi toi, te whakaaturanga kōwhiri rānei.

Ki te tonoa koe kia tukua ētahi tuhinga kua whakapūmautia te pono, torona tētahi Kaiwhakawā Tūmatanui (JP), māna e whakapūmau. Tōna tikanga, he JP e tata ana ki a koe, ā, kāore he utu mō ā rātou ratonga.

He whaihua hoki te tiki ake i tētahi kape o tō Pūrongo Mātauranga (NZRoA). He pūrongo ōkawa tēnei e whakarārangi ana i ngā tohuako, i ngā paerewa kua tutuki i a koe (tae atu ki te NCEA), ā, he whaihua hoki mō ngā tono hōtaka, tono mahi hoki i ngā rā kei tua.

Te kimi tohutohu, mōhiohio hoki

Tērā pea ka hiahia hoki koe ki te tuku tono ki ētahi kaiwhakarato mātauranga maha, kia kite ko ēhea ka whakaaetia mai. Ko ētahi ka whakaae ahakoa kāore i tutuki ngā whakahau whakauru katoa, nō reira, pai tū, pai hinga, whakamātauria te katoa.

Ahakoa, kāore pea koe i whiwhi i te Uru Whare Wānanga, ka taea tonu tō uru ki te nuinga o ngā hōtaka whare wānanga, ka eke ana koe ki te 20 tau te pakeke.

Ki te uaua tonu te whakatatū i tētahi kōwhiringa, whakamātauria ēnei nā:

  • whakapā atu ki tētahi kaitohu tauira: kei te nuinga o ngā kaiwhakarato mātauranga ētahi tāngata mātau hei whakautu pātai mō ētahi kaupapa pēnei i ngā hōtaka, ngā tono me ngā utu akoranga. Kitea ai ngā taipitopito whakapā mō ngā kaitohu tauira i te paetukutuku a te whareako.
  • peka atu ki tētahi rā, hui whakamōhiohio: ka whakahaerehia e te nuinga o ngā kaiwhakarato mātauranga ngā rā tuwhera, hui whakamōhiohio e mārama kē atu ai te tangata ki ngā momo hōtaka me te noho i te papa o te whareako. Whakaritea ai hoki he kauhau hei toro māu, he kaimahi hei whakautu i ō pātai, he tāpoi papa whareako hoki.
  • kōrero atu ki tō whānau me ō hoa: ko ngā whānau me ngā hoa e takahi hoki nei i tēnei huarahi, he kōrero āwhina pea ā rātou, hei āwhina i a koe ki te whakatatū i ō kōwhiringa.

I mua i tō tīmata ki te ako

Kāore e mutu ngā mahi whakarite i tō tono noa! Te tikanga, ka tae mai te reta whakaae me ngā mōhiohio mō ngā mea ka hiahiatia e koe i mua i te kuhu atu ki te ako, pēnei i ngā pukaako me ngā hangarau hoki e hiahiatia ana. Ka taea te penapena pūtea mā te hoko pukaako nguture, mā te kimi rānei i ngā tikanga hoko ā-ākonga kei te ipurangi.

   

“Ka rawe kē te whiriwhiri me pēhea e tōmua ai te ako mēnā kāore koe i te mōhio – tērā ētahi kairoro hei mahi tuihono mō tēnei kaupapa. Hei tauira: te Vark Questionnaire (Uiui Vark), te Learning Style Quiz (Kairoro Āhua Ako) rānei”. Ki a au ake nei, nā te karawhiu i ngā mahi i ako ai au, pēnei i te whakamahi kāri kōhiko, me ngā hōtaka ā-ipurangi ki te whakamātau i taku mōhio ki ngā ako hei whakamahi māku (ka nui taku taunaki i te Quizlet me Kahoot!).

- Amy

Hei whakatepe, me whai whakaaro ake ki tō wātaka. Kia kaua ō akoranga, ō mahi, me ō mahi ngahau e orua, ā, kia āhua wātea tonu koe ki te whiriwhiri me pēnei rānei, me pērā kē rānei.

Ngā wharenoho tauira

He kōwhiringa pai ngā wharenoho tauira mehemea koia nei te wā tuatahi e noho mawehe ana koe i te kāinga, e hou ana rānei koe ki te ako paetoru.

Tokomaha ana ngā whareako paetoru i Aotearoa, he wharenoho tauira ō rātou, ā, kei ētahi te whiringa ki te noho ki tētahi whānau ake. Arā ngā kōwhiringa rerekē kei ngā wānanga, tae atu ana ki te noho marae i te wā o te wānanga.

Te whakatā i ngā mahi ako

He rerekē anō te huarahi ako o tēnā, o tēnā, ā, he mea nui te whiriwhiri i tētahi ara e tika ana mōu.

He pai noa iho te whakatā i muri i te kura, i waenganui rānei i ō mahi ako. Kāore he pēhanga kia oti katoa i a koe i te wā kotahi! Ko ngā tauira i whakatā ai, i mua, i waenganui rānei i ā rātou mahi ako, kua pārekareka ki a rātou te mahi me te whai wheako.

Te kapetuhi ataata available for Te Pōhēhē a te Tangata Wehe Kura: Ki te kore ināianei, ka tino kore rawa atu Huaki Kati
He puoro ngangahau e rere ana.

Kainga kāmera: E tū ana te kaikōrero ki te whare pārekereke, he paepae tipu iti kei ōna ringa. Kei te āhua horotea ngā tae. He rerekē tōna reo. E anga ana ia ki wāhi kē.

Kaikōrero: Ina wehe koe i te kura, me mau tonu koe ki te ara mātauranga. Ki te kore, kua kore mō ake tonu atu.

Kainga kāmera: Ka paku oreore te kāmera, ka mumura ake ngā tae. Ka anga mai te kaikōrero ki te kāmera, ā, ka hoki ki tōna ake reo.

Kaikōrero: Nē? E 53 ngā tau o taku kuia, ka tīmata ia ki te ara mātauranga. Ana kei taua ara tonu i tēnei wā.

Kainga kāmera: E hīkoi ana te kaikōrero i tētahi māra a te hapori e mahi nei ia hei tūao.

Kaikōrero: Kua mahi ia hei whaea, hei kaipāmu, hei taraiwa pahi, hei rōia, hei kaihoahoa whare. He panoni tonu ngā pārekareka me ngā whāinga a te tangata. He pērā anō ngā arawātea. E rua noa ngā ara mahi i wātea ki taku kuia i tōna taiohinga; i ēnei rā, e 2000.
Nō reira, e te whānau, kaua e pōnānā.
He rā anō, he ara anō āpōpō.

Kei te mata: Rapua ngā ara me te mauritau i Te Kete Mā Ngā Tamariki Wehe i te Kura. school-leavers-toolkit.education.govt.nz, me ngā waitohu o Te Tāhuhu o te Mātauranga me Te Kete Mā Ngā Tamariki Wehe i te Kura.
Kati

Next in Mātauranga matua