Ka noho au ki whea i taku wehenga atu i te kura?

Ka noho au ki whea i taku wehenga atu i te kura?

He mea nui te whakatau ki whea koe noho ai i tō wehenga atu i te kura. Me whai whakaaro koe ki ngā āhuatanga ā-whānau, ā-pūtea hoki, ki ngā whakaritenga mō te wehe i te kura, me ngā tautoko ki te noho ko koe anake.

Hei whakaarotanga māu i a koe e whakatau ana ki te wehe atu i te kāinga

Ka uaua i ētahi wā ki te whakaaro he aha rawa ngā whakataunga matua me whai i tō wehenga atu i te kura. Ka tīmata pea mā te whakatau i te ara e whai nā koe mō te taha mātauranga, mō te taha umanga rānei.

Ka whai pānga pea ki te whakatau ka noho tonu koe ki te kāinga, ka wehe atu rānei. Mehemea ka haere koe ki tāone kē ako ai, mahi ai rānei, tēnā pea me whai wāhi noho kē atu. Heoi anō, mehemea ka whakatau koe ki te ako, ki te mahi rānei i tō rohe, ka noho tonu pea ki te kāinga. Mēnā e hiahia ana koe ki tētahi wharenoho motuhake, ki ētahi tautoko mō te noho motuhake rānei, tēnā pea ko tāu mahi tuatahi ko te whakaaro ki ngā kōwhiringa e āhei ana.

He pai te whakawhitiwhiti kōrero mō ngā kōwhiringa katoa ki ō mātua, tō whānau, tētahi pouwhirinaki pērā i te kaiwhakamahereora ā-kura, tētahi kaitohutohu mahi, kaiako rānei. Tēnā pea ka āwhina rātou i a koe ki te kōrero mō ngā take nui hei whakaarotanga māu pērā i te wāhi noho, te ahumoni, ngā tautoko me te whai i ōu moemoeā.

Te noho ki te kāinga

Mēnā ka noho tonu koe ki te kāinga, he mea nui te hui tahi ki ō mātua, ngā kaitiaki, te whānau rānei kōrerorero ai mō ngā āhuatanga o te noho. I a koe e mārama haere ana ki ngā rerekētanga i tō ao, me mārama hoki ō mātua ka rerekē hoki te wāhi ki a rātou. Mā te mārama o ngā kawatau ngā tukitukinga e karo.

Tērā pea ka kōrero ki a rātou mō ngā take e whai ake nei:

• Te ahumoni – ka pēhea koe e āwhina ā-pūtea i te whānau? Me utu e koe te rēti, tētahi wāhanga o ngā nama o te whare, tō ake wifi/raraunga rānei. Māu rānei tētahi koha mō te pēnehine mēnā kei te whakamahia te waka kotahi?
• Ngā mahi i te whare – matapakihia ngā mahi me mahi e koe. Ko te horoi i ōu ake kākahu, te tao kai, ngā mahi ā-kāinga, te whakatikatika i tō rūma, te tiaki tamariki, ētahi atu o te whānau rānei hei tauira.
• Ngā kawatau ā-whanonga – matapakihia ngā āhuatanga o tā koutou noho tahi i a koe e whai ana i tō motuhaketanga. Ka pēnei pea i ngā rāhui haere pō, te noho pāpori i te kāinga, te noho o ngā hoa, te noho tūmataiti mōu, mō tō whānau hoki, te inu waipiro me te kai tarukino, te whai wā hoki ki te rangahau/ako.

Ngā kōwhiringa noho motuhake

Ahakoa ki whea koe noho ai i muri i tō wehenga atu i te kura, tēnā pea ka hiahiatia kia tīmata koe ki te tiaki i a koe anō ā-pūtea nei me te whakapiki ake tō tiaki ā-hauora nei i a koe anō. Nā tēnei ka rerekē pea ngā pānga ki a koe i runga i te āhua o tō kōwhiringa noho. Ahakoa he aha te whakatau me mōhio koe ki ngā tautoko e wātea ana ki a koe me ō mōtika wharenoho.

Ka kitea i konei ngā mōhiohio e pā ana ki te pūtea tautoko e wātea ana ki a koe kia eke koe ki te 18 tau te pakeke. Mēnā kei te tiaki koe i tētahi tangata kua pāngia e tētahi mate, i tētahi tangata hauā, i tētahi rānei kua whara e whakaae ana kia tono koe i te pūtea Supported Living Payment. Ka āhei hoki pea te whiwhi i te Youth Benefit hei āwhina i a koe e tīmata ana ki te noho motuhake.    

Ka whai hua hoki te mahi i ngā ngohe tahua, te whakamahi rānei i tētahi Utauta Tahua hei āwhina i a koe ki te kite he aha te torohanga o te pūtea ka taea. 

Te noho wharenoho

E hia kē ngā kōwhiringa wharenoho e wātea ana, ā, he tino nui ngā rerekētanga o tēnā wharenoho, o tēnā wharenoho.

Me mātua mōhio koe ki ngā āhuatanga e whai ake nei mēnā e whakaaro ana koe ki te noho wharenoho:

• Te ahumoni – te rahi o te pūtea e hiahiatia ana hei utu herenga; te utu mō te rēti i ia wiki, ā, mō āwhea utua ai, me pēhea hoki e utu; ētahi atu nama me utu e koe; mō āwhea whākī atu ai koe mēnā e hiahia ana koe ki te hūnuku ki whare kē. Me mōhio hoki koe ki tō tūranga hei kairēti, arā, nā wai i waitohu i te whakaaetanga kairēti.
• He aha ngā āhuatanga ka kapia i te rīhi - he taputapu whare rānei o te wharenoho; ka riro mā wai ngā mahi whakapaipai pātiti, māra hoki; he aha te momo kare e whakamahana ana i te whare; he hononga ipurangi rānei; he tūnga waka o te kāinga nei?    
• Ngā kawatau whanonga – he aha ngā tikanga a te kaitukurīhi e pā ana ki: ngā mōkai; te tokomaha o ngā tāngata e noho ana; me ngā pāti. Mēnā kei te hūnuku koe ki tētahi whare kua nōhia kētia e te tangata me whai whakaaro koe ki ngā tikanga kua whakatakotoria kētia e rātou, pērā i ngā mahi ā-whare, te tao kai, te noho a ngā whaiāipo, te inu waipiro me te kai tarukino.

Mō ētahi atu kōrero mō te whare nohowhare i Aotearoa, tae atu ki āu mōtika, āu haepapa, me ngā kōrero tohutohu mō ngā whakaetanga rīhi, tirohia te wāhanga whai pānga o tēnei paetukutuku me ngā hononga hoki i tēnei whārangi.

Ngā wharenoho mātauranga matua

He wharenoho kei ngā whare wānanga, kei ētahi kura matatini me ētahi atu ratonga mātauranga mō ngā ākonga. Whakapā atu ki tō ratonga akoranga kia mōhio ai ki ngā kōwhiringa noho. Mō ētahi o ngā hōtaka akoranga ko te tikanga me mātua noho koe ki reira mō te tīmatanga neke atu rānei. 

Tirohia te whārangi Whare Wānanga mō ētahi atu kōrero mō te Halls of Residence. 

Te noho kopawhare tūmataiti

He kōwhiringa pai pea te noho kopawhare tūmataiti mehemea me wehe koe i te kāinga engari kāore ano koe kia tino taunga te āhua o te noho motuhake. Mēnā kei te hūnuku koe ki wāhi kē tēnā pea he whānau he hoa rānei ōu i reira me tētahi rūma wātea rānei, tētahi whare moe rānei, tētahi whare kaumātua rānei hei nohoanga mōu. Kei ētahi ratonga akoranga, kura matatini hoki he tāngata e whakarato ana i ēnei momo wāhi noho mō ngā ākonga. 

Ngā wharenoho tūmataiti

Kei ētahi takiwā ngā wharenoho tūmataiti e whakarato ana i ngā wāhi noho e noho ai te tangata mō tētahi wā roa. He iti pea te utu mō ēnei, ā, he wāhi noho rānei mōu i a koe e whai ana i tētahi wāhi noho tūturu ki wāhi kē. He kōwhiringa pai tēnei mēnā ka poto te wā o tō akoranga, ka haere rānei koe ki tētahi uiui. 

Kei te nuinga o ngā wharenoho he kāuta, he huimanga hapori, he wāhi, ā, he rūma moe, he horoimanga hoki e whakamahi tahi ai te tangata.

.

Ngā momo tautoko noho wharenoho

Mehemea e hiahia ana koe ki ētahi atu tautoko mō te noho motuhake, he hiahia motuhake rānei ōu mō te wāhi noho pērā i te tomonga tūru wīra, tēnā pea e wātea ana ki a koe tētahi wāhi noho pēnei. Ko te painga atu mēnā ka wawe te whakapā atu ki te Manatū Hauora ā-Rohe me ngā ratonga o ēnei momo wāhi noho nā te mea ka roa pea te wā (ka neke atu i te rua marama i ētahi wā) ki te whakariterite i ngā tono me te aromatawai i ngā hiahia. Ka āhei hoki pea koe ki te whiwhi i tētahi pūtea tautoko hei āwhina i a koe ki te panoni i tō āhuatanga noho.