Kua kōrerohia i tēnei whārangi:

Ōu mōtika

Hei kairēti mō tētahi papanoho (e rārangi nei ki te kirimana ā-kairēti) he whakamarutanga ā-ture ōu, e kore ai koe e kaiapohia, e takakinohia rānei. Ko ētahi o ō mōtika, ko:

  • te tiakanga o te papanoho kia pai te āhua
  • te eke o te papanoho ki ngā paerewa hauora, haumaru hoki e tika ana
  • te waitohunga o te whakahokinga monihere e kōrua tahi
  • te korenga o te kaituku rīhi e wātea i te nuinga o te wā ki te tae poka noa atu ki te papanoho me te kore e whakamōhio atu (atu i ētahi wā tino whaitake)

Ka rerekē pea ēnei, ki te rēti koe i tētahi rūma kotahi, tērā i te wharenoho katoa, ā-kairēti ā-ture mai, ā-hoanoho mai rānei (kāore i rārangi mai ki te kirimana ā-kairēti), te noho rānei ki tētahi wharenoho tukutahi. Torona ētahi kōrero anō mō ō mōtika i te pae tukutuku a Tenancy Services.

He mahi taihara hoki ki te whakatoihara te kaituku rēti i te tangata hauā. Tirohia ētahi atu kōrero mō ngā mōtika tangata hauā mō te wharenoho i te paetukutuku a Community Law.

Ōu haepapa

Arā ētahi haepapa rerekē ka hua ake i te hūnuku ki tētahi whare hou. Kia whakamāramatia ēnei i tō kirimana kairēti, ā, tērā pea he whakatōpūtanga tēnā o ngā kawatau o te hunga e noho kē ana i te whare, o te kaiwhakahaere i te papanoho, o te kaituku rēti rānei. Anei ētahi tauira:

  • he utu i te rēti i te wā tika
  • he whakapaipai i te whare
  • me aha ki te pakaru tētahi mea

He rerekē pea ngā ture mō ngā wharenoho tukutahi, ā, me whai kia whakamāramatia ki a koe i mua i tō kuhu atu.

Ngā kirimana kairēti

“Mō te noho hoahoa, ko taku whakahau kia pānui i te kirimana, me te hoatu hoki ki tētahi atu hei pānui māna, tae atu ana ki ngā āhuatanga moroiti kei raro atu, me te whakarata atu ki tō kairēti whare.”

- Alani

Ko te kirimana kairēti, he tuhinga kua mana i runga i te ture, kua waitohua e kōrua ko te katuku rēti. Ka whai wāhi mai ko ngā kōrero tino whaitake, pēnei i:

  • te tauwāhi o te papanoho
  • te utu mō te whare, mō āhea hoki utua ai
  • te tokomaha e whakaaetia ana kia noho i te papanoho
  • te rā tīmata me te rā mutunga o tō noho

Mā te kirimana nei e tohu he aha te momo rētitanga kua whakaaetia e koe. E rua ngā momo kirimana:

  1. Ko te rētitanga wātea, kāore ōna rā mōnehu, nō reira ki te hiahia koe ki te puta, me tuku whakamōhio ā-tuhi koe ki tō kaituku rēti i roto i te roa o te wā kua whakaaetia e kōrua.
  2. Ko te rētitanga pūmau, e herea ana te roa, arā, ko tētahi tau kotahi pea. Kāore e whakaaetia tō puta i mua atu, ki te kore e mātua oti i a kōrua ko tō kaituku rēti tēnei take te whiriwhiri, ka mutu, he tukanga whakauaua i ōna wā. Me mātua mōhio ka taea e koe ōna herenga i mua i tō whakaae atu.

He whaihua hoki kia puritia tētahi kape o tō kirimana, me ērā atu tuhinga whaitake, pēnei i ngā pūrongo mātai whare, i ngā īmēra hoki, kei tūpono mukua i te ipurangi.

Mehemea kei raro koe i te 18 tau te pakeke, me uaua pea ka whakaae mai te kaituku rēti ki tētahi kirimana rēti. He wā tōna, ka tonoa mā tētahi mātua, kaitiaki rānei e waitohu māu.

Te tautoko manature

Ko te akiaki, kia pai te whanaungatanga i waenganui i a kōrua ko tō kaituku rēti, heoi anō, tērā ētahi wā ka takahē noa.

Ki te pupū he raru i a kōrua ko tō kaituku rēti, kāore nei e taea te whakaea, he āwhina kei Te Ratonga Rētihanga. Mā rātou e tuku kupu āwhina, e titiro ngā tūtohu kaituku rēti i raro i te Residential Tenancies Act 1986, ā, mā rātou e whakarite kaitakawaenga mō waenga i a kōrua ko tō kaituku rēti. Ki te kore tonu e e ai reira, kawea atu tō nawe ki . Heoi anō, me utu mō te haere ki te Taraipiunara, nō reira, he pai ake ki te whakaea i ō take i mua i tō whai i tērā huarahi.

Ki te hiahia kupu āwhina koe, ki te kore rānei koe e āta mōhio mehemea e takahia ana ō mōtika e tō kaituku rēti, whakapā atu ki Youth Law mō ētahi āwhina manature, āwhina utukore.

Te kapetuhi ataata available for Te Tautukunga me te Tūhuratanga ā-Kairēti Whare Huaki Kati
Te Tautukunga me te Tūhuratanga ā-Kairēti Whare

Te Paku Whare: Hei, he paku raru...tōku.

Te Wharetō: He aha rā?

Te Paku Whare: He kōwhao kei te taha o taku kūaha o muri...e kitea ana aku hautō!

Te Wharetō: Hika mā! Te mōrihariha hoki. E hoa mā!

Te Paku Whare: Turituri!

Te Wharetō: Tirohia ngā hautō o tēnei nā!

Te Whare Tawhito: Aiii, me kōrero ō kairēti ki te kaituku rīhi.

Te Wharetō: E mea ana koe, koia te mahi tuatahi hei mahi māu.

Te Paku Whare: Kua pērā kē, engari auare ake. I taka tētahi tamaiti ki roto i tērā atu rā.

Te Wharetō: Auē, te whakamā hoki!

Te Āhuru Mōwai: Tērā tētahi wā kāore taku kaituku rīhi i whakahoki i te monihere. I mate ki te tuku ki te Taraipiunara o ngā Kairēti, engari inā tō rātou pai. I whakatau rātou i te take.

Te Whare Tawhito: Ki a au, mēnā kua roa i reira, ā, kāore te kaituku rīhi e paku aha ana, he take tautukunga. Mā te Tira Tautukunga me te Tūhuratanga ā-Kairēti Whare pea koe e āwhina.

Te Wharetō: Āe! I uru atu te tira i te wā i wera ai te whare o tētahi o ōku hoa. Kāore te kaituku rīhi i whakarite pūoho ahi. E rahua nui ana.

Te Paku Whare: Nā, he āwhina kei te Tira Tautukunga me te Tūhuratanga ā-Kairēti Whare mō ngā take tautukunga, pērā i ngā whare e mōrearea nui ana ki te oranga me te haumarutanga, i ngā wā rānei kua takahia nuitia, e takahia tonutia ana rānei e te kaituku rīhi te Ture.

He kupu ārahi hoki ā te tira kia whakatauria ai e koe anō te take, ka mutu, ka peka atu rātou ki ngā kaituku rēti me ngā kaiwhakahaere whare ki te arotake i ā rātou tukanga.

He pārongo anō kei tenancy.govt.nz