Kua kōrerohia i tēnei whārangi:

Te kapetuhi ataata available for He Teka mō Ngā Tamariki Wehe i te Kura: Whā Huaki Kati
He puoro ngangahau e rere ana.

Kainga kāmera: E tū ana te kaikōrero ki te whare hokorua. He taputapu kāuta e karapoti ana i a ia. Kei te āhua horotea ngā tae. He rerekē tōna reo. E anga ana ia ki wāhi kē.

Kaikōrero: Mā te whiwhi tohu mātauranga whare wānanga anake e whiwhi mahi ai koe.

Kainga kāmera: Ka paku oreore te kāmera, ka mumura ake ngā tae. Ka anga mai te kaikōrero ki te kāmera, ā, ka hoki ki tōna ake reo. Ka naomia ake he koheri hēki, hei tohu atu māna ki te kāmera.

Kaikōrero: Wou, e kī! Kei te mōhio pū nei koe? Ehara pea i te tīmatanga pai ki tō ako i te whakaaro arohaehae.

Kainga kāmera: E nuku haere ana te kaikōrero i te whare hokorua, e hipa ana i ētahi atu e tirotiro ana i ngā taonga. Ka naomia ake e ia he mea, ka tukuna anō.

Kaikōrero: Kei te pai, kei a koe ōu whakaaro, engari ki a au nei he kōwhiringa tonu āku. Ko te ao taku tio, taku kina, taku pāua. Ka haere pea au ki te whare wānanga, ki te kuratini, ki te wānanga , ki te ako ringarehe …

Kainga kāmera: Ka tū te kaikōrero ki te pae pukapuka o te whare.

Kaikōrero: … ki te karawhiua ngā mahi katoa ka whāia e au, ka puta noa mai taku tino tūranga ā tōna wā e tika ana.

Kei te mata: Rapua ngā ara me te mauritau i Te Kete Mā Ngā Tamariki Wehe i te Kura. school-leavers-toolkit.education.govt.nz, me ngā waitohu o Te Tāhuhu o te Mātauranga me Te Kete Mā Ngā Tamariki Wehe i te Kura.

Whare Wānanga

E arotahi ana ngā akoranga whare wānanga i te nuinga o te wā ki te whakaako i ngā marau pūmātauranga, engari he maha kei te whakauru ināianei i ngā whakanoho tauira kaimahi me ngā mahi tauira.

E waru ngā whare wānanga i Aotearoa i tēnei wā. Ko te nuinga he tuku i ngā tohu arowhānui rerekē, pērā i te Tohu Paetahi, Arumoni rānei, me ētahi atu tohu motuhake.

E tukuna ana ētahi tohu motuhake i ētahi whare wānanga, nō reira mēnā kei te hiahia koe ki te whai i tētahi mea pērā i te Mātauranga Rongoā Kararehe, Mahi Rata rānei, me tirotiro e koe ko tēhea, ēhea rānei ngā whare wānanga kei te tuku i ēnei.

Ahakoa e whakahau ana ētahi mahi me whai tohu koe, pērā i te haere hei rata, rōia rānei, kāore te katoa e pērā.

Tirohia tā mātau tuhipānui me pēhea te whiriwhiri ko tēhea te ara mahi pai rawa mōu mā te pāwhiri i te hono i raro.

Ngā hono whaitake:

Ngā Kuratini

E arotahi ana ngā kuratini ki te whakaako i ngā tūmomo kōwhiringa hangarau me te ahumahinga. Ehara ko te ako anake i ngā pūkenga whaitake mō te whai mahi engari ko ngā tohu anō pērā i ngā tiwhikete, tohu pōkairua me ngā tohu paetahi.

Mēnā kei te hiahia koe i ngā kōwhiringa akoranga 'ā-ringa' atu anō me hōpara e koe he aha ngā akoranga kei te wātea i ngā ITP, ka mutu he aha ngā akoranga e tukuna ana e te kuratini o tō rohe.

Kia mōhio: Ko ngā rerekētanga nui i waenga i ngā tiwhikete, tohu pōkairua me te paetahi, he hāngai ēnei ki ngā taumata rerekē o Te Mana Tohu Mātauranga o Aotearoa (NZQF). Hei tauira, ka taea e koe te whiwhi tiwhikete mai i ngā taumata kotahi ki te ono, me tētahi Tiwhikete Paetahi i te taumata tuawhitu me tētahi Tiwhikete Paerua i te taumata tuawaru.

Mō ētahi atu mōhiohio mō ia akoranga, tirohia te hono NZQA (Te Mana Tohu Mātauranga o Aotearoa) mō ngā tohu i raro.

Ngā hono whaitake:

Wānanga

Tukuna ai e ngā wānanga ngā mātauranga kaupapa Māori e tautoko ana i te ao Māori. He akoranga ā rātau i roto i ngā tūmomo marau rerekē tae rawa atu ki te taumata paerua (he akoranga i muri i te tohu paetahi), ā, he mea taketake te āhuatanga Māori me te tikanga Māori ki ngā kaupapa.

E toru ngā Wānanga i tēnei wā, ā, he wāhi akoranga maha ō rātau puta noa i te motu: Te Wānanga o AotearoaTe Wānanga o Raukawa, me Te Whare Wānanga o Awanuiārangi.

Ngā hono whaitake

Ngā Whare Whakangungu Motuhake (PTE)

Tukuna ai e ngā PTE ngā kōwhiringa akoranga rerekē mai i ngā akoranga ahumahinga ki ngā tohu paetahi. Ahakoa he rerekē ngā marau e tukuna ana e ētahi PTE, ka arotahi ētahi ki ngā wāhi tauwhāiti ake.

E ai ki ngā mea e hiahia ana koe ki te ako, ā, me te wāhi, he kōwhiringa pai pea te PTE mōu.

Ngā hono whaitake:

Whakangungu Ahumahi

Mā te whakangungu ahumahi ka ahei koe ki te whai mātauranga me te whakangungu ōkawa mā tō wāhi mahi, ā, ko te nuinga o ngā akoranga kei roto i te mahi. Ko ngā mahi pia tētahi o ngā momo whakangungu ahumahi.

Ka taea e koe te whai i ngā whakangungu wāhi mahi i roto i ngā momo ahumahi ā-ringa, pērā i te mātai pūkaha, mahi hangahanga rānei.

Kei Ngā Whakahaere Whakangungu Ahumahi (ITO) te kawenga mō te whakarite i te whakangungutanga o ngā kaimahi. Mā te āhei ki te whakangungu i a koe e mahi ana ka taea e koe te whai moni i te wā kotahi me te whai i tō tohu.

Mēnā kei te mahi koe, kei te whakaaroaro rānei ki te whai mahi, he pai tonu te pātai mēnā he tuku whakangungu wāhi mahi tō kaituku mahi.

Ngā hono whaitake:

Ngā paetukutuku hira

  • Careers.govt.nz: He mōhiohio ō Careers.govt.nz mō ngā mea katoa mai i te tono i ngā karahipi ki te tuhi tāhuhu tangata, e āwhina ana i a koe ki te whiriwhiri he aha te ara mahi tika mōu.
  • NZQA: E tiaki ana a NZQA, Te Mana Tohu Mātauranga o Aotearoa rānei, te tari Kāwanatanga e whakahaere ana i ngā tohu me te whakahaere i ngā aromatawai i roto i ngā kura.
  • Study in New Zealand: Ko Study in New Zealand te rauemi matua mā ngā ākonga o tāwāhi e rapu māramatanga mō te ako i Aotearoa.
  • Hoto Akoranga: E tuku ana a StudyLink i ngā mōhiohio maha mō te ako - e hia te utu, me pēhea te utu, ā, me pēhea te tono.
  • Te Amorangi Mātauranga Matua: Ko Te Amorangi Mātauranga Matua te hono i waenga i te Kāwanatanga me te mātauranga matua. Mēnā kei te rapu koe i ngā rongo kōrero me ngā rauemi hou rawa hei āwhina me te mātauranga matua, koinei te wāhi.